Écoutez le texte en espéranto !
Aŭskultu la tekston en esperanto !

1 « La serpento el ŝtono »
« La ŝtona serpento »

De antaŭ pluraj semajnoj, la loĝantoj de la vilaĝo Bouresse ne povis viziti siajn mortintojn ; ĉar en la granda aleo de la tombejo, inter la maljunaj cedroj, grandega serpento kuŝis volviĝinta, fikse rigardanta tiujn, kiuj alproksimiĝis al la pordo. Kaj, kvankam estis en Bouresse pli ol unu kuraĝulo, neniu jam povis elteni tiun rigardon, en ties fundo, laŭdire, flagris la rebrilo de la inferaj flamoj.

Tamen la mortintoj restis forlasitaj, la musko kovris la malnovajn ŝtonojn, kaj la krucoj de la tomboj malaperis en la bukstufoj.

Antaŭ preskaŭ jarcento tio okazis : la pastro de Bouresse estis tiam sankta viro, klerulo, scianta muzikon, skulpturon kaj multajn aliajn aferojn. Kiam la demono enŝoviĝis en la korpojn de homoj aŭ bestoj, li elpelis ĝin. Tial, kiam li venis por liberigi la tombejon, li eltenis la rigardon de la monstro, sed kiam li alproksimiĝis apud ĝi, la serpento parolis ; « Pastro, vi ne havas povon super mi, ĉar vi estas pekanto : memoru la vinberojn, kiujn vi ŝtelis ! - jes, ekkriis la pastro, mi malpravis pluki tiujn fruktojnn ; sed mi anstataŭigis ilin per arĝenta monero. Sinjoro juĝu min, kaj al vi, Demono, mi ordonas je lia nomo forlasi tiun sanktan lokon. » Je tiuj vortoj, la serpento konfuzita forfuĝis disvolvanta korpon tiom granda, ke la aleo apenaŭ povis enteni ĝin.

Sed post la foriro de la sankta homo, ĝi revenis en sian kutiman lokon, kaj longatempe estis same, malaperanta, kiam la pastro alproksimiĝis, la demono montriĝis tuj kiam li ne plu ĉeestis. 

La plej aŭdacaj ĉasistoj vane provis trafi ĝin ; lia mano tremis fronte al ĝia rigardo, la benitaj kugloj devojiĝis en la herbojn. La pastro kaj liaj parokanoj estis plenaj de malĝojo , ĉar ili konstatis, ke Dio ne plu estis kun ili.

Post kiam li multe preĝis, la sacerdoto decidis mem pentofari per peniga faritaĵo pro la pekoj de siaj fideluloj. Kaj dum longatempe oni vidis lin transporti en la tombejon ŝtonojn kaj marmorojn, ilojn kaj iomete da nutraĵo. Poste li restis dum semajnoj sen forlasi la loĝejon de la mortintoj : preĝanta, laboranta, manĝanta kaj apenaŭ dormanta, iranta por haste celebri sian meson antaŭ la aŭroro, li starigis, sur ronda teraso cirkaŭata de ŝtupoj el granito, alian krucon sur kiu volviĝis grandega serpento el ŝtono. Kiam lia verko estis finita, li benis ĝin kaj ekkriis :« neniam la ĉeesto de la Demono makulos tiujn lokojn ».

La morgaŭon ĉiuj loĝantoj de Bouresse venis preĝi ĉe la tomboj ; sed elĉerpita la maljuna pastro baldaŭ mortis. Lia tombo-monumento, kiun li mem skulptis, estas la plej proksima de la ŝtona serpento. Dum la memoriga tago de la mortintoj la kultivistoj iras tien por preĝi pri lia animo, dum la procesio, paŝanta malrapide sub la cedroj, haltas piede de la cruco. 

Moŝto Pastro Gaillard.

1 - « Le serpent de pierre »

Depuis plusieurs semaines, les habitants de Bouresse ne pouvaient rendre visite à leurs morts ; car dans la grande allée du cimetière, entre les vieux cèdres un énorme serpent se tenait roulé, regardant fixement ceux qui s’approchaient de la porte. Et, bien qu’il y eût à Bouresse plus d’un homme courageux, nul n’avait pu soutenir ce regard, au fond duquel, disait-on, flamboyait le reflet des flammes de l’enfer.
Cependant, les morts restaient abandon-nés, la mousse recouvrait les vieilles pierres, et les croix des tombeaux dispa-raissaient dans les touffes de buis.

Il y a près d’un siècle que ceci se passait ; le curé de Bouresse était alors un saint homme, savant, connaissant la musique, la sculpture et beaucoup d’autres choses. Quand le démon se glissait dans les corps des hommes ou des bêtes, il le chassait. Aussi lorsqu’il était venu pour libérer le cimetière, avait-il soutenu le regard du monstre, mais comme il s’approchait tout près de lui, le serpent avait parlé ; « prêtre, tu n’as point de pouvoir sur moi, car tu es un pécheur : souviens-toi du raisin que tu dérobas ! - oui, s’écria le curé, j’ai eu tord de cueillir ce fruit ; mais j’ai mis à la place une pièce d’argent. Que le Seigneur me juge, et toi, Démon, je t’ordonne en son nom de quitter ce lieu saint. » À ces paroles, le serpent confondu s’enfuit déroulant un corps si grand qu’à peine l’allée pouvait le contenir.

Mais, après le départ du saint homme, il revint à sa place ordinaire et longtemps ce fut de même, disparaissant à l’approche du prêtre, le démon se montrait dès qu’il n’était plus là.

Les chasseurs les plus hardis tentaient en vain de l’atteindre ; leur main tremblait devant son regard, les balles bénies s’égaraient dans les herbes. Le prêtre et ses paroissiens étaient pleins de tristesse, car ils voyaient que Dieu n’était plus avec eux.

Après avoir beaucoup prié, le ministre de Dieu résolut d’expier lui-même, par une œuvre pénible, les péchés de ses fidèles. Et pendant longtemps on le vit transporter au cimetière des pierres et des marbres, des outils et quelque nourriture. Puis il fut des semaines sans quitter la demeure des morts : priant, travaillant, mangeant et dormant à peine, allant dire hâtivement sa messe avant l’aurore, il élevait, sur une terrasse circulaire entourée de marches en granit, une autre croix où s’enroulait un énorme serpent de pierre. Quand son œuvre fut terminée, il la bénit et s’écria : « jamais la présence du Démon ne souillera ces lieux ».

Le lendemain, tous les habitants de Bouresse viennent prier sur les tombes ; mais épuisé, le vieux prêtre mourut bientôt. Son tombeau, que lui-même a sculpté, est le plus près du serpent de pierre. Au jour des morts les cultivateurs y vont prier pour son âme, tandis que la procession, marchant lentement sous les cèdres, s’arrête au pied de la croix.

L’Abbé Gaillard.